Με αφορμή το φετινό Πάσχα που συμπίπτει με την εργατική Πρωτομαγιά, αλλά και την σημερινή γιορτή της Μητέρας, ο «Επιτάφιος» του Ρίτσου είναι καθ’όλα επίκαιρος. ‘Ενα έργο εμπνευσμένο από τον πόνο μιας μάνας για την απώλεια του γιού της, ένα έργο μνήμης για τον Μάη του 1936 στη Θεσσαλονική.
«Γιέ μου, σπλάχνο των σπλάχνων μου, καρδούλα της καρδιάς μου,
πουλάκι της φτωχειάς αυλής, ανθέ της ερημιάς μου,
Πώς κλείσαν τα ματάκια σου και δε θωρείς που κλαίω
και δε σαλεύεις, δε γροικάς τά που πικρά σου λέω;
…
Γιε μου, ποιά Μοίρα στο’ γραφε και ποιά μου το ’χε γράψει
τέτοιον καημό, τέτοια φωτιά στα στήθεια μου ν’ ανάψει;
…
Μέρα Μαγιού μου μίσεψες, μερά Μαγιού σε χάνω
άνοιξη, γιε, που αγάπαγες κι ανέβαινες επάνω
στο λιακωτό και κοίταζες και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης
…
‘Ολα μου τα δειχνες εσύ, παιδί μου κι άρχοντά μου,
Κι ως τα βλεπες όλα έφεγγαν σα να’ταν σ’ώρα γάμου.
…
‘Ετσι άχαρη, με ομόρφαινες, κ’έτσι άμαθη – για κοίτα-
μες στη ματιά σου διάβαζα της ζωής την αλφαβήτα.
…
Τώρα τα μάτια σου έκλεισαν και γω κλείστηκα απ’έξω
Κι ούτε έχω πέτρα να σταθώ και δρόμο πια να τρέξω.
…
Βασίλεψες αστέρι μου, βασίλεψε όλη η πλάση,
κι ο ήλιος, κουβάρι ολόμαυρο, το φέγγος του έχει μάσει.
…
Να’χα τ’αθάνατο νερό, ψυχή καινούργια να’χα,
να σου’δινα, να ξύπναγες για μια στιγμή μονάχα,
να δεις, να πεις, να το χαρείς ακέριο τ’όνειρό σου
να στέκεται ολοζώντανο κοντά σου, στο πλευρό σου…»
Το διαβάζω γιατί ακόμα κι όταν όλοι ξεχνούν η μητέρα θυμάται.
Φιλικά,
Κωνσταντίνα